Aktualna

Wspólny krajobraz / Powitanie obcego

28.03.2025 – 25.05.2025

Wspólny krajobraz / Powitanie obcego

28.03-25.05.2025
Galeria Arsenał elektrownia, ul. Elektryczna 13, Białystok
Zespół kuratorski: Yulia Kostereva, Yuriy Kruchak, NienTing Chen

Wernisaż wystawy: 28.03.2025 (piątek), godz. 18

W wystawie biorą udział: Piotr Armianovski [UA]; atelienormalno (Artem Ibadulaev, Iryna Holoborodko, Yevhen Holubentsev, Katya Libkind, Anna Litvinova, Valentyn Radchenko, Anna Sapon, Valeriya Tarasenko, Stanislav Turina) [UA]; Maksym Buba [UA]; ChunTien Chen [TW]; Tiko Imnadze [GE]; Daniel Kotowski [PL]; Ghenadie Popescu [MD]; Stefan Rusu [MD]; Benas Sarka [LT]; Janek Simon [PL]; Mishiko Sulakauri [GE]; Walking Grass Agriculture (HanSheng Chen and HsingYou Liu) [TW]; MaLi Wu [TW]

Międzynarodowa wystawa zbiorowa „Wspólny krajobraz / Powitanie obcego” prezentuje wykonane w różnych mediach prace zaangażowanych społecznie artystów współczesnych z Gruzji, Litwy, Mołdawii, Polski, Ukrainy i Tajwanu, z których wyłania się wizja ludzkości podzielonej granicami państw narodowych i żyjącej wzdłuż geopolitycznej linii uskoku. Koncentrując się na kwestiach dekolonizacji i deimperializacji, artyści rozważają istniejące ograniczenia polityczne i ideologiczne, fragmentację demokratycznych społeczności i próbują znaleźć płaszczyznę, na której możemy budować solidarną teraźniejszość i sprawiedliwszą przyszłość. Wystawa stanowi próbę wypracowania wiedzy w procesie dzielenia się indywidualnymi doświadczeniami uwzględniającymi lokalne konteksty uczestników – na gruncie zaufania i tego, co jest wspólne dla nas wszystkich.

Wystawa „Wspólny krajobraz / Powitanie obcego” jest artystyczną odpowiedzią na wydarzenia ostatnich lat i ich namacalne konsekwencje, które można podsumować jako nieskuteczność poprzednich globalnych konwencji, znaczące geopolityczne przesunięcia i pęknięcia, fragmentację demokratycznych społeczności i chęć niektórych krajów do przepisania światowego porządku na korzyść autorytarnych reżimów. Przez ostatnie cztery lata byliśmy świadkami: kryzysu migracyjnego na wschodniej granicy UE, który osiągnął swój szczyt pod koniec 2021 r.; zbrojnego tłumienia protestów w Kazachstanie na początku 2022 r.; pełnoskalowej inwazji wojskowej Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r.; trzeciej wojny w Karabachu we wrześniu 2023 r. i reintegracji Karabachu z Azerbejdżanem; serii zakrojonych na szeroką skalę ćwiczeń armii chińskiej symulujących okrążenie i całkowitą blokadę Tajwanu – z których ostatnie miały miejsce w październiku 2024 r.; ograniczenia swobód politycznych w Gruzji i masowych protestów trwających od marca 2023 r., które osiągnęły apogeum w grudniu 2024 r. Ponadto mogliśmy obserwować wzrost znaczenia prawicowych ruchów populistycznych i ich dojście do władzy w niektórych krajach Europy i obu Ameryk.

Globalizacja niesie ze sobą zarówno zagrożenia w postaci globalnych kryzysów, jak i szanse, które dostrzegamy w rozumieniu wzajemnych powiązań współczesnego świata. Walka o wolność i niepodległość, która toczy się obecnie w Gruzji i na Tajwanie, a jeszcze bardziej – wojna i heroiczny opór ludzi w Ukrainie zmusiły wiele krajów do ponownego przemyślenia swoich priorytetów narodowych i międzynarodowych, do wyraźniejszego określenia dróg własnego rozwoju, poziomu i znaczenia ochrony wolności i sprawiedliwości.

Wystawa „Wspólny krajobraz / Powitanie obcego” nie ma na celu rozwikłania sprzeczności naszych czasów, ale wykorzystuje je jako punkt wyjścia do refleksji nad bardziej solidarną teraźniejszością i sprawiedliwą przyszłością. Główną ideą wystawy jest zaprezentowanie praktyk artystów, którzy przez pryzmat swoich osobistych potrzeb, pragnień i obaw nie tylko opisują realia swoich krajów, ale także zmieniają opisywaną przez siebie rzeczywistość społeczną. Oznacza to, że ich działania są z natury performatywne. Jako performatywne uznajemy tu działanie, które daje realne efekty.

Chociaż „Wspólny krajobraz / Powitanie obcego” zwraca szczególną uwagę na Polskę i otaczający ją region, na kraje takie jak Ukraina, Litwa, Mołdawia i zachodzące tam procesy artystyczne, wystawa wykorzystuje również strategię „outsidera” lub „obcego” – którego rolą jest zadawanie lub prowokowanie pytań. Pytań, jakich ludzie żyjący w danym miejscu i czasie mogą sobie nie zadawać (czy też: nie mogą zadawać na głos) ze względu na traumatyczne doświadczenia historyczne, konwenanse społeczne lub reguły państwowe. Takimi „outsiderami” są na wystawie artyści z Gruzji i Tajwanu. To pozwala wykorzystać kilka różnych punktów widzenia i w konsekwencji przezwyciężyć ograniczenia indywidualnych optyk – takie jak brak niezbędnego dystansu do bieżącej sytuacji w pozycji „bycia wewnątrz” czy brak zrozumienia lokalnej sytuacji z pozycji zewnętrznego obserwatora – ale także na zestawienie artystów z regionów, które prawie nigdy lub niezwykle rzadko pojawiają się w ramach jednej wystawy.

Krajobraz obecny w tytule wystawy to metafora horyzontalnych połączeń i wzajemnych powiązań. Jest tu rozumiany jako zestaw komponentów, które zawierają teraźniejszość, przeszłość i przyszłość, a ich badanie może dać nam pewien wgląd w to, dlaczego rzeczy i zjawiska rozwijają się w taki a nie inny sposób.

Struktura wystawy wyodrębnia szeroką gamę działań performatywnych – ruch/przestrzeń, ciało/głos, słowo/tekst, użycie materiałów, interakcja z widzem – i analizuje każde z nich osobno. W ten sposób możliwe jest zademonstrowanie różnych narzędzi, jakie można wykorzystać do wprowadzenia rzeczywistych zmian w danym kontekście społeczno-politycznym i społeczno-kulturowym.

Cele wystawy to: zaprezentowanie praktyk zaangażowanych społecznie artystów współczesnych z sześciu krajów; refleksja nad okresem i procesami, które doprowadziły nas do miejsca/stanu, w jakim jesteśmy teraz; stworzenie platformy do ustanawiania połączeń społeczno-kulturowych między różnymi krajami; zebranie praktyk artystów, którzy aktywnie kwestionują status quo w złożonych kwestiach społeczno-politycznych i mają wizję proaktywnych taktyk ich rozwiązywania; znalezienie formy reprezentacji procesów, które właśnie zachodzą, i wiedzy, która jest dopiero tworzona.

Poszukując „dobrego scenariusza”, którego potrzebujemy jako społeczeństwo, zespół kuratorski nie chce upraszczać złożoności i zaprzeczać rzeczywistości. Nie wiemy, czym jest sztuka w obecnej sytuacji, ale na szczęście możemy komunikować się ze sobą, aby wspólnie się tego dowiedzieć.

TEKST KURATORSKI [PDF]

WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE WYSTAWIE:

28.03.2025 (piątek), godz. 18
WERNISAŻ
w programie performans Daniela Kotowskiego „delighting” / w zachwycie

29.03.2025 (sobota), godz. 12
Oprowadzanie kuratorsko-autorskie

3–12.04.2025
Laboratorium artystyczno-społeczne dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz objęte patronatem Ministra do spraw Unii Europejskiej podczas prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej w 2025 roku

Od 3 do 10 kwietnia (z wyjątkiem poniedziałku 7 kwietnia) w godzinach 10–16 ktoś z artystów i kuratorów będzie dyżurować na wystawie. Oprócz warsztatów i wydarzeń opisanych poniżej będziemy gotować i spotykać się towarzysko. Zapraszamy do rozmowy i wspólnego jedzenia.

Program Laboratorium
wydarzenia oznaczone gwiazdką będą prowadzone w języku angielskim,
z tłumaczeniem na język polski jeśli zajdzie taka potrzeba

3.04.2025 (czwartek) godz. 12–16
A day with atelienormalno* / Dzień z atelienormalno

Uczestnicy i uczestniczki: Iryna Holoborodko, Valeriya Tarasenko, Katya Libkind, Stanislav Turina

atelienormalno to studio artystyczne założone w 2018 roku w Kijowie, w którym wspólnie działają artyści i artystki z zespołem Downa i bez niego. Efektem ich pracy są teksty, wywiady, wystawy, projekty i książki. W Białymstoku przedstawiciele atelenormalno zaprezentują, czym zajmowali się przez prawie 7 lat, a po krótkiej przerwie zaproszą publiczność do wspólnej pracy – nad książkami albo pocztówkami. Być może wspólnie z publicznością wymyślą temat, który będzie interesujący dla wszystkich, i wokół niego będą rozmawiać i rysować? Zobaczymy!

4.04.2025 (piątek) godz. 12–13
Through Picture Books, Animation and Knot Tying—Opening a Door to Celebrate Taiwan Children’s Day* / Książki obrazkowe, animacje i sztuka robienia węzłów – świętujcie z nami tajwański Dzień Dziecka

Z okazji obchodzonego 4 kwietnia tajwańskiego Dnia Dziecka zapraszamy dzieci do odkrywania kultury tajwańskiej poprzez interaktywne zajęcia łączące animację, czytanie książek z obrazkami i tradycyjne tajwańskie rzemiosło.

Pokaz filmu animowanego Rzeka czapli, 2022, 20 min

polecający: artysta ChunTien Chen

reżyseria: Liuacow

Fantastyczna opowieść o relacjach między ludźmi, miastem i naturą. Historia przyjaźni ochroniarza budynku z czaplą, która rozgrywa się na łące ukrytej w środku miasta, to pretekst do rozmyślań o samotności, walce o przetrwanie oraz poszukiwaniu spokoju i przynależności w pędzącym, zurbanizowanym świecie. Film otrzymał nagrodę dla najlepszego filmu animowanego na 25. Taipei Film Festival (2023), nagrodę specjalną jury Golden Harvest Awards 2023 oraz nagrodę za najlepszą krótką animację na Taiwan Film Festival in Australia 2024.

Czytanie książki obrazkowej T jak Tajwan

autorka: Dr Hui-Ling Huang

ilustratorzy: Wang Yilan, Ali, Huang Xuhui, Ju Zhi

czytanie i tłumaczenie: Karolina Kodrzycka

Warsztaty rzemieślnicze: Węzeł szczęścia

Pokażemy, jak zrobić kwiatowy węzeł ruyi, który przypomina czterolistną koniczynę i symbolizuje błogosławieństwo i szczęście.

Na koniec dzieci będą mogły spróbować słodyczy z Tajwanu, podzielić się wrażeniami z zajęć oraz wymienić z innymi „błogosławieństwa szczęścia”.

5.04.2025 (sobota), godz. 12–13:45
What is Taste? Stories of Food and Migration* / Czym jest smak? Historie jedzenia i migracji

Warsztaty z artystką MaLi Wu

Warsztaty będą rozwinięciem prezentowanej na wystawie pracy MaLi Wu Tastes of Empire (Smaki imperium). Artystka zachęci do odkrywania związku między jedzeniem a historią kultury, koncentrując się na jednym z najbardziej kultowych codziennych dań Tajwanu – duszonej wieprzowinie na ryżu (lu rou fan).

Uczestnicy spróbują lu rou fan i poznają kulturowy i historyczny kontekst tego prostego, ale uwielbianego dania. Będą mogli również podzielić się swoimi historiami związanymi z jedzeniem poprzez narysowanie na kartkach przygotowanych przez artystkę potrawy, która kojarzy im się z domowym smakiem. Pocztówki stworzone podczas warsztatów staną się częścią wystawy „Wspólny krajobraz / Powitanie obcego”.

5.04.2025 (sobota), godz. 14–16
Spotkanie z osobami biorącymi udział w wystawie, zespołem kuratorskim oraz zaproszonymi badaczami/badaczkami poświęcone wizji przyszłości. Jest to rodzaj badań, odbywających się poprzez rozmowę/dyskusję, których przedmiotem są praktyki artystyczne.
Głos zabiorą: NienTing Chen [TW], MaLi Wu [TW], Kinga Lendeczki [HR], Vladimir Us [MD], Stanislav Turina [UA]

Moderacja: Arkadiusz Półtorak
Wydarzenie w języku angielskim, tłumaczone na język polski.

6.04.2025 (niedziela), godz. 12–16
Nomadic Cheese* / Nomadyczny ser
Warsztaty z artystą Stanislavem Turiną

Warsztaty z robienia sera i tworzenia unikalnej rzeźby jednocześnie? Tak, ponieważ w Azji Środkowej ser i rzeźba to czasami to samo. Jedno i drugie jest produktem tysiącletniego koczowniczego stylu życia narodów Kirgistanu, Kazachstanu i Uzbekistanu.

Niezwykle praktyczny warsztat poprowadzi nas od mleka do sera, a także do innych przetworów mlecznych: kajmaku, katyku, suzmy i wreszcie – sera kurt. Spotkanie obejmie rozmowy o kuchniach świata, serach świata i rzeźbach serowych, niezwykle popularnych w różnych kulturach. Będziemy mieli również okazję skosztować kajmaku, katyku, suzmy i kurtu. Efektem spotkania będzie na pewno Twoja niepowtarzalna rzeźba z sera.

8.04.2025 (wtorek), godz. 12–18
Under One Leaking Roof* / Pod wspólnym cieknącym dachem
Warsztaty i pokaz filmu z udziałem artysty i kuratora Vladimira Usa, inicjatora projektu Kuchnia-stołówka dla pracowników kultury

Warsztaty rozpoczną się od ćwiczenia praktycznego, podczas którego uczestnicy zostaną poproszeni o napisanie, czy Kuchnia-stołówka dla pracowników kultury (prezentowana na wystawie) może działać jako autonomiczny funkcjonalny model przestrzeni kulturowej (rodzaj domu kultury), osadzony zarówno w kontekście lokalnym, jak i międzynarodowym.

Pytania do dyskusji:

– kim będą członkowie naszej społeczności?

– jaki będzie nasz profil kulturalny i jakie działania będziemy prowadzić?

– jak będziemy się organizować i jaki model ekonomiczny wybierzemy?

– jaki będzie nasz model zarządzania?

– jakie wartości będziemy wyznawać i jakie będziemy mieć zasady funkcjonowania?

– jaki będzie regulamin wewnętrzny i kodeks postępowania?

Po wspólnym lunchu uczestnicy zostaną zaproszeni do obejrzenia krótkiego filmu dokumentalnego Cristiana Dorofte „Under One Leaking Roof” poświęconego niepewnym warunkom (których metaforą jest dziura w dachu), w jakich działają aktywiści Casa Zemstvei – niezależnego centrum kultury w Kiszyniowie. Zobaczymy, jak próbują się samoorganizować, wybierać i wykorzystywać różne taktyki, aby stać się słyszalnymi/widzialnymi i rozwijajać dyskurs artystyczny zakotwiczony w realiach społecznych – alternatywny wobec dominującego dyskursu publicznych instytucji państwowych i prywatnych branż twórczych.

Projekcja będzie punktem wyjścia do dyskusji skoncentrowanej na potrzebie autonomii artystycznej w obliczu niepewnych warunków, w jakich znaleźli się pracownicy kultury z naszego regionu.

Pytania do dyskusji:

– jakie znamy lokalne modele samoorganizacji?

– jaki model ekonomiczny powinniśmy przyjąć wobec prekaryzacji?

– ile autonomii potrzebujemy?

– jak się samoorganizować przy minimalnych zasobach i w sposób, w którym presja i odpowiedzialność będą mniej więcej równo rozłożone na członków społeczności?

9.04.2025 (środa), godz. 12–18
Warsztaty z audiodeskrypcji

Pod kierunkiem stażystów z Galerii Arsenał w Białymstoku uczestnicy nagrają własne audiodeskrypcje prac prezentowanych na wystawie „Wspólny krajobraz / Powitanie obcego”

10.04.2025 (czwartek) godz. 16
The landscape within us* / Krajobraz w nas
Warsztaty z badaczką Kingą Lendeczki

Warsztaty będą poświęcone koncepcji krajobrazu i zachęcą uczestników do zbadania różnych jej aspektów. Krajobraz jest często konstruowany z zewnętrznej pozycji władzy i przez to może być łatwo wykorzystywany do celów politycznych. Podczas warsztatów spróbujemy wyjść poza te narzucone obrazy i odkryć nasz krajobraz z wewnętrznego punktu widzenia. Tim Ingold w książce The Temporality of the Landscape (1993) stwierdził, że żyjąc w krajobrazie, stajemy się jego częścią, a on staje się częścią nas. Przyjmiemy tę ideę jako punkt wyjścia i poprzez dyskusję spróbujemy przypomnieć sobie krajobrazy, które nosimy w sobie.

11.04.2025 (piątek), godz. 16
Oprowadzanie kuratorskie z Yulią Kosterevą

26.04.2025 (sobota), godz. 12
Oprowadzanie w języku białoruskim z Aliną Wawrzeniuk

17.05.2025 (sobota), godz. 21, Rynek Kościuszki
Dni Sztuki Współczesnej 2025
Benas Šarka, performans Kiaurai / Throughout / Poprzez

Performans inspirowany Królem Learem Williama Szekspira, mimo że odwołuje się do klasyki światowej literatury, jest na wskroś awangardowy. Litewski artysta odważnie, a nieraz wręcz brawurowo łączy w swoim spektaklu elementy sztuki współczesnej, tańca i teatru jarmarcznego.

24.05.2025 (sobota), godz. 18
Dni Sztuki Współczesnej 2025
Alex Freiheit & Aleksandra Słyż, performans GHSTING

Od dziesięciu lat Alex Freiheit w duecie Siksa eksploruje feministyczny, personalny storytelling, estetykę postmodernistycznej baśni i queerowych legend. W nowej kolaboracji z Aleksandrą Słyż sięga jako poetka i wokalistka głęboko do herstorii kłamstwa, koloryzowania, wyciągnięcia z tekstu smrodu, plam, wydzielin, rozdrapanych narządów.

PATRONAT