Paweł Grześ – Extremum Europae

Paweł Grześ

Urodzony w 1983 roku. Mieszka w Gródku k. Białegostoku. W 2009 roku obronił dyplom w Instytucie Fotografii Kreatywnej na Uniwersytecie Śląskim w Opawie (Czechy), a także ukończył informatykę na wydziale EiTI Politechniki Warszawskiej. Dotychczas zrealizował kilka autorskich projektów fotograficznych, z których najbardziej rozpoznawalny jest
projekt „Mieleszki”, cieszący się sporym zainteresowaniem a prezentowany
w Polsce i za granicą. Starannie wykorzystuje możliwości medium fotografii, które łączy z
elementami wideo. W sposób niezwykle wnikliwy, przez pryzmat osobistych doświadczeń i obserwacji, ukazuje problemy związane ze współczesnym człowiekiem pogranicza i jego egzystencją w krajobrazie. Jego surowe spojrzenie jest bezwzględnie obiektywne, ale niepozbawione subtelności. Z brutalną szczerością obnaża kondycję miejsc i ludzi.

Wystawy:
2009 „Mieleszki”, SIEGesIKONen / Icons of Victory, Berlin
2008 „Młodzi Artyści”, Samsung Art Master 2008, Centrum Sztuki Współczesnej, Warszawa
2008 „Mieleszki”, Galeria Biała, Lublin
2005 „Mieleszki”, Visegrad Group Congress, Budapeszt
2005 „Mieleszki”, Mieleszki

. . . Paweł Grześ w sposób fotograficzny dokumentuje trwałość historycznej przeszłości. Nasz „kraniec Europy” przeżywa ostatnie podrygi przed skokiem w lepszą przyszłość. My nie jesteśmy w stanie zbudować człowieczy los samemu sobie. My ciągle spoglądamy na czyjś dobrobyt, gotowi być parobkami u cudzych panów, byle byli dobrzy i nie bili po grzbiecie. Pogranicze nie wyzbyło się cech słowiańskiego niewolnika . . .
. . . kołyszą się tylko smukłe sosny i dla nikogo zakwitają jagody.

„Kraniec Europy“ Sokrat Janowicz

Za granicą

Granica, którą bada Paweł Grześ, dzieli wiele. Granica ta oddziela Polskę od Białorusi, a więc Unię Europejską od Wschodu, który się roztacza w dal od „głównej” Europy. Po obu jej stronach wyznawane są różne wartości i systemy polityczne, waluty, języki, religie oraz widoki na przyszłość.

Granica ma szczególne znaczenie dla ludzi mieszkających w jej cieniu, jest najmocniejszym punktem odniesienia dla tych terenów, to symbol podziałów politycznych, ekonomicznych, jak również kulturowych.

Granica jest takim monstrum, które przekroczyć nie jest dane wszystkim, posiada swoich urzędników, pilnujących i reglamentujących dostęp na drugą stronę.

Wbrew podziałom, które kreślić nie jest trudno, patrzymy z ogromną sympatią i zainteresowaniem na ludzi z drugiej strony kadru. Widzimy fotografie, na których autor umieszcza portretowane osoby, najczęściej centralnie. Optyka spojrzenia charakteryzuje się subtelnością, ukazuje problemy związane ze współczesnym człowiekiem pogranicza i jego egzystencją w krajobrazie. Z brutalną szczerością obnaża kondycję miejsc i ludzi. Widoczna atencja, którą żywi autor, udziela się i nam, widzom.

Paweł Grześ w swoim cyklu „Extremum Europae”, podobnie jak i Zofia Rydet w „Zapisie Socjologicznym”, próbuje zatrzymać czas, nieuchronne przemijanie ludzi, tradycji i znaczeń wielu towarzyszących im przedmiotów – tym razem w kontekście granicy.

Urodziłem się w Armenii, gdzie przeżyłem pierwszą połowę swojego życia. Po tym, jak byłem zmuszony wyjechać, trafiłem do Polski, gdzie trwam w najlepsze. Wcześniej nie śmiałbym marzyć o tym, iż większość granic nie będzie mi straszna. Teraz, jako obywatel Polski, czuję lekkość lotu i wolności. Od 1992 roku mieszkam w kraju, który się zmienia intensywnie z roku na rok. Jeszcze na początku lat 90. nikt nie zakładał kierunku i skali zmian, których jesteśmy świadkami. Myślę, iż obecnie nikt nie potrafiłby odgadnąć, co i jak się dokona na terenach, które teraz dzieli ta granica. Mam świadomość, iż granice i systemy polityczne się zmieniają, a pozostaje pamięć.

Piękna fotografia jest dobrym świadectwem swoich czasów. Wysmakowane kolorystycznie kompozycje fotografii z pogranicza pobudzają chęć podróży po obu stronach granicy, która trwa.

Sarmen Beglarian