Kukania

Wystawa „Kukania”
5.09 – 9.11.2025 r.
Galeria Arsenał elektrownia, ul.Elektryczna 13 (wejście od ul.Świętojańskiej)
wstęp wolny

Osoby artystyczne: Kateryna Aliinyk, Noor Hasan, Inside Job (Ula Lucińska i Michał Knychaus), Krzysztof Gil, Dana Kavelina, Dominika Olszowy, Karina Mendreczky i Katalin Kortmann Járay, Łukasz Radziszewski, Joanna Rajkowska, Sana Shahmuradova Tanska, Dominika Trapp

Kuratorka: Katarzyna Różniak-Szabelska
Koordynacja: Urszula Dąbrowska

Bagna często dawały schronienie. Uciekano na nie przed przemocą władzy, pańszczyzną, poborami do armii i wykluczeniem systemowym. Jak pisze twórca pojęcia ekologii ucieczkowych Michał Pospiszyl, Europa Wschodnia jako kraina torfowisk, bagien i błot stanowiła idealne schronisko dla zbiegów i uchodźczyń, nad którymi słaba polska szlachta traciła odtąd jakąkolwiek kontrolę. Dzięki trudno dostępnej topografii i bogactwu ekosystemów mokradła i gęste lasy pozwalały na tworzenie wolnych, opartych na koegzystencji społeczności. Mieszkający w Puszczy Białowieskiej historyk dowodzi, że błoto stawiało opór nowoczesnym, imperialnym i nacjonalistycznym próbom uporządkowania krajobrazu społeczno-naturalnego.

W środowisku odwołującym się do tych miejsc prezentujemy twórczość osób poszukujących przestrzeni pracy z traumatycznymi doświadczeniami. Artystki i artyści biorący udział w wystawie uciekają w mroczne warstwy podświadomości, marzeń sennych i dawnych wierzeń oraz budują własne mitologie. Błoto staje się dla nich metaforą zarówno doświadczanych trudności, jak i buzującej, organicznej nadziei. Ich prace ujawniają potencjał tak rozumianego eskapizmu w mierzeniu się z traumą międzypokoleniową oraz historycznymi i współczesnymi doświadczeniami wojny, patriarchatu i dyskryminacji.

Dzisiaj – kiedy ostatnie bagna kolonizowane są przez technologie nadzorujące zarówno przepływ wody, jak i ludzi – wystawa stanowi symboliczną próbę odzyskania przestrzeni regeneracji, troski i transformacji.

Projekt jest inspirowany pracami historyka Michała Pospiszyla, adiunkta w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Pospiszyl jest stypendystą Narodowego Centrum Nauki, Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu, Instytutu Studiów Zaawansowanych Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego w Budapeszcie oraz visiting scholar na Uniwersytecie Nowojorskim. Aktualnie przygotowuje książkę o ekologiach ucieczkowych w oświeceniowej Europie Wschodniej. Publikował już na ten temat w piśmie „Environmental History” (2023), następne artykuły ukażą się w „Journal of Modern History” i „Environmental Humanities”.

TEKST KURATORSKI

Kalendarz wydarzeń:

5.09.2025 r. (piątek), godz. 18.00
Wernisaż. W programie: Performans Kateryny Aliinyk, DJ set Mifi77 (Projekt New Hope)

6.09.2025 r. (sobota), godz. 12.00
Oprowadzanie z kuratorką Katarzyną Różniak-Szabelską i artyst(k)ami

20.09.2025 r. (sobota), godz. 12.00
Ekologie ucieczkowe. Wykład z oprowadzaniem historyka Michała Pospiszyla

4.10.2025 r. (sobota), godz. 12.00
Sztuka przetrwania. Oprowadzanie z pisarką i badaczką kultury Anką Wandzel

18.10.2025 r. (sobota), godz. 12.00
Z Hajnówki. Oprowadzanie antropolożki i etnolożki Ewy Moroz-Keczyńskiej

26.10.2025 (niedziela), godz. 11.00 – 14.00
Talizmany. Warsztaty z tworzenia naturalnej biżuterii prowadzone przez Magdalenę Samojlik

8.11.2025 r. (sobota), godz. 12.00 
Ciała na ziemi. Oprowadzanie z badaczką sztuki ukraińskiej Kateryną Iakovlenko

09.09.2025 – 07.11.2025 (wtorek – piątek), godz. 10.00 –15.00
PLAC ZABAW ARSENAŁ – oferta warsztatowa dla grup zorganizowanych, towarzysząca wystawie Kukania; prowadzenie: edukatorki Galerii Arsenał*

* zapisy na stronie internetowej galerii

Kuratorki programu wydarzeń: Urszula Dąbrowska, Katarzyna Różniak-Szabelska

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

PATRONI MEDIALNI

Magazyn Szum

Notes Na 6 Tygodni

Gazeta Wyborcza

Polskie Radio Białystok

Białystokonline

Galeria Arsenał jest miejską instytucją kultury finansowaną z budżetu Miasta Białegostoku.

Miasto Białystok