Niszczarka

Instalacja Janka Simona zamyka instytucję biura w mikrokosmosie kilku codziennych przedmiotów. Stanowi metaforę nadmiernej formalizacji życia oraz ujmowania społeczeństwa w sztywne ramy danych statystycznych. Obok tytułowej niszczarki artysta wykorzystał komputer i drukarkę, a więc urządzenia, bez których trudno wyobrazić sobie pracę związaną z przechowywaniem i przetwarzaniem danych. Wiatrak z kolei przywodzi na myśl (bez)duszną atmosferę pomieszczeń biurowych. Wszystkie razem tworzą powiązany system: komputer przesyła informacje do drukarki, która drukuje dokument, trafiający natychmiast do niszczarki. Taka konstelacja rzeczy uwydatnia proces destrukcji, którego ostatecznym rezultatem jest stos wąskich pasków papieru rozdmuchiwanych przez wentylator.
 
Instalacja wpisuje się w jeden z nurtów poszukiwań Simona, którego kluczowym wątkiem jest sprzeciw wobec instytucji i związanego z nią systemu kontroli. Produkcja i archiwizacja szeroko pojętej informacji, czy to w postaci dokumentów biurowych, czy też różnego rodzaju aktów legislacyjnych, jest jego nieodłącznym elementem. Niszczarka konsekwentnie i systemowo unicestwia wprowadzone na dysk i przeniesione na papier dane, będące zarówno narzędziem nadzoru, jak i warunkiem sine qua non sprawnego funkcjonowania społeczeństwa poddanego kontroli.
 
Stos pociętych papierów, monotonny odgłos drukarki i niszczarki kojarzą się z podskórnym życiem biura: krążeniem informacji, stosem akt, ustawionymi w rzędzie segregatorami. Owo uporządkowanie, wtłoczenie danych w karby posegregowanych fiszek, jawi się jako narzędzie panowania nad chaosem, ale też opresji wobec jednostki zamkniętej w kartotekach, opisanej niezrozumiałym zwykle urzędniczym językiem. Niszczarka Simona tnie ów porządek na równe paski, rozsadzając biuro niejako od wewnątrz, poprzez jeden z niezbędnych w jego infrastrukturze elementów. Ogrom pociętego papieru, rozdmuchiwanego przez wiatrak, podkreśla tylko nonsens biurokracji, absurdalny formalizm i nadprodukcję dokumentów, w których zacierają się indywidualne historie.
 
Izabela Kopania

fot. Jan Szewczyk

fot. Jan Szewczyk

fot. Jan Szewczyk

fot. Jan Szewczyk

fot. Jan Szewczyk

fot. Jan Szewczyk