Zanurzenie

Jan Gryka, Mirosław Maszlanko, Anna Myca,
Jerzy Nowosielski, Anna Płotnicka,
Mikołaj Smoczyński, Leon Tarasewicz
Centrum Sztuki Współczesnej w Kijowie
22 maja – 11 lipca 2004

Kurator: Jerzy Onuch, CSW Kijów
Koordynator: Magdalena Godlewska-Siwerska
Wystawa przygotowana we współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza w ramach Roku Polskiego na Ukrainie.

W historycznym budynku z początku XVIII wieku, wcześniej sakralnym, z zachowanymi fragmentami polichromii – obecnie siedzibie Centrum Sztuki Współczesnej w Kijowie – jest prezentowana wysta-wa „Zanurzenie” poświęcona prawosławiu. Uczest-nicy wystawy stworzyli prace będące świadectwem obecności tej religii w świadomości współczesnych artystów.

Z dziedzińca Akademii Kijowsko-Mohylowskiej wi-dać ogromną realizację Leona Tarasewicza. Na tle białej fasady budynku dominuje mistyczny kolor żół-ty. Wejście do galerii zostało zastąpione sześcia-nem z surowych desek, spomiędzy których wydoby-wa się żółta farba. Artysta prowadzi nas do wnętrza, ale już wcześniej daje wskazówkę, jak do niego do-trzeć: na dziedzińcu przed galerią wypełnił farbą brakujące fragmenty trotuaru.

Następna praca, widoczna od progu galerii, to “od-krywki” architektoniczne Mikołaja Smoczyńskiego. Od wielu lat Smoczyński, stosując techniki konser-watorskie, zmienia architekturę, odkrywa pamięć miejsca. W Kijowie, w dawnej świątyni prawosław-nej jakby poszukiwał źródeł wiary.

Część centralną ekspozycji stanowią obrazy Jerzego Nowosielskiego umieszczone w dwóch salach, pomarańczowej I niebieskiej; oddzielonych od siebie pracą Smoczyńskiego. Akty, pejzaże, martwe natury, pokazane w kontekście ikon zachowanych na ścianach dawnej świątyni, mają wymiar duchowy. Na wystawie nie ma ani jednego obrazu religijnego Nowosielskiego. W ten sposób zostało uszanowane wyznanie wiary artysty, gdyż każdy obraz, niezależnie od tematyki, jest przez niego pisany jak ikona.

Z niebieską salą Nowosielskiego sąsiaduje utkana z traw i wosku praca Mirosława Maszlanko. Monu-mentalny kokon zawieszony pod sufitem zajmuje nieomal całą przestrzeń od podłogi po krzyżowe sklepienie. Ta misternie utkana konstrukcja, w nie-ustającym drżeniu, wypełnia powietrze zapachem suszonej trawy, topionej parafiny i wosku. Atmosfe-rą skupienia i wonią przywodzi na myśl pieczary Ławry Kijowsko-Peczerskiej.

Z pomarańczową salą Nowosielskiego sąsiaduje praca Anny Płotnickiej. Zapis wideo i fotografie po-kazują artystkę zanurzającą twarz w przezroczystej cieczy, usiłującą wypowiedzieć słowa: wiara, nadzieja, miłość. W te same słowa układają się litery wygrawerowane na szklanych płytkach. Słowa klucze wypowiedziane w językach polskim i ukraiń-skim są wyznaniem elementarnej wiary.

Długi wąski hol galerii, w części wiodącej do po-mieszczeń biurowych, na swoje realizacje wybrali Anna Myca i Jan Gryka. Anna Myca, tworząc złociste łuki, wpisała swoją pracę w architekturę miejsca. Zwiedzający przechodzą pomiędzy ścianami pokry-tymi reliefami inspirowanymi bizantyjskimi mozai-kami.

Jan Gryka odsłania swoją prywatność. Na zdję-ciach i filmach wideo pokazuje siebie podczas pracy. Całość składa się na rzeczywistość zbieraną z fragmentów dnia codziennego. To wrażenie jest tym bardziej dojmujące, że artysta posługuje się w swojej pracy tak znaczącymi materiałami jak woda, mąka, okruchy pieczywa.

Obrazy Jerzego Nowosielskiego pochodzą ze zbio-rów:
Muzeum Narodowego we Wrocławiu,
Muzeum Narodowego w Krakowie,
Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu.