PIOTR WYRZYKOWSKI – Przeżyją tylko Ci, którzy to zaplanowali

Wystawa czynna do 3 stycznia 2010 r.

Piotr Wyrzykowski urodził się w 1968 roku w Gdańsku. W swych działaniach wykorzystuje filmy wideo, wideoperformensy, internet, instalacje, projekcje wideo w przestrzeni publicznej.

Początkowo studiował architekturę wnętrz (1989-1991), a następnie malarstwo (1991-1995) w Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Dyplom w Pracowni Intermedialnej prof. Witosława Czerwonki. W latach 90. aktywnie uczestniczył w gdańskim środowisku artystycznym, będąc członkiem Stowarzyszenia Aktywności Społecznej (1991-1992) prowadzącego galerię C-14. Był również członkiem Fundacji Open Atelier (1992-1993) oraz wiceprezesem Fundacji Wyspa Progress (1993-1995) prowadzących Łaźnię (obecnie Centrum Sztuki Współczesnej "Łaźnia"). W 1995 roku został współzałożycielem i dyrektorem artystycznym grupy CUKT (Centralny Urząd Kultury Technicznej). W 1995 roku otrzymał pierwszą, a w 1997 drugą nagrodę na festiwalu WRO. Był nominowany do Nagrody „Spojrzenia” Fundacji Kultury Deutsche Bank w 2003 roku. Mieszka i pracuje w Kijowie oraz Gdańsku.

W Galerii Arsenał w Białymstoku brał udział w wystawach zbiorowych „Nie istniejąca pracownia 1987-1997” (1997) oraz „Spojrzenia 2003” (2004), był też współautorem pokazu multimedialnego Centralnego Urzędu Kultury Technicznej "Wiec Wyborczy Kandydatki na Prezydenta RP Wiktorii Cukt" (2000).
_________________________________________

Stacja metra śmierć. Wiesz co to? zapytał, pokazując mi spojenie na ścianie. Co? To wyjście awaryjne na wypadek bombardowania. Wiesz, że nasze stacje metra są przygotowane na bombardowania? No, domyślam się. I nie na zwykłe bombardowania, dodał, w razie atomowego tutaj też będzie można przeczekać. No, chyba nie, powątpiewałem. Można, powiedział pewnie, wszyscy zejdą do metra, zamkną za sobą o te ołowiane drzwi i będą siedzieć do lepszych czasów. Długo trzeba będzie siedzieć, powiedziałem. Ale w zasadzie, zgodził się, to daje chociaż jakąś nadzieję.
Serhij Żadan, „Anarchy in the UKR”
(tłum. Michał Petryk)

Na wystawie „Przeżyją tylko Ci, którzy to zaplanowali” w białostockiej Galerii Arsenał Piotr Wyrzykowski prezentuje trzy prace, które oprócz przenikającego obrazu wideo łączy niepokój nie do końca sprecyzowany w czasie: Czy to przyszłość niesie zagrożenie? Czy przeszłość naszpikowała nas niepewnością? Może to teraźniejszy strach? Wspólna jest również zamknięta architektura miejsc powoływanych w instalacjach, ich funkcja i betonowa konstrukcja.

„Manhunt – fragment 1”
Zawsze mi się wydawało, że metro ma zdolność wchłaniania w siebie cieni i głosów, postaci i życia, jest dla tego otwarte, pewnego razu, wchodząc tutaj, kiedy zejdziesz na samo dno, nie zdołasz wrócić na zewnątrz, zgubisz się na jednym z peronów, nie dojeżdżając w końcu do stacji, do której chciałeś dojechać, myślę nawet, że oni wszyscy tam się znaleźli – wszyscy, którzy nagle zniknęli z mojego życia, wypadli z niego niespodziewanie i wbrew prawidłowościom metro ukrywa ich wszystkich w sobie aż do lepszych czasów, do odpowiedniego momentu, kiedy wreszcie odważą się powrócić na powierzchnie, do swojego czerwonego downtown,
w którym pewnego razu nie udało im się przeżyć.
Serhij Żadan, „Anarchy in the UKR”
(tłum. Michał Petryk)

Praca przywołuje obraz architektury kijowskiego metra, oderwanej niejako od przypisanej jej funkcji i sprowadzonej do formy nieprzyjaznego, podziemnego świata, bliskiego fikcyjnym krajobrazom filmowym czy komputerowym, którego siła i potencjał niesamowitości tkwi jednak właśnie w realnym istnieniu. W 2006 roku praca była prezentowana w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie. W Białymstoku pokazany jest fragment dostosowany do architektury galerii. Projekcja wideo wkomponowana w specjalnie wykonany relief oraz wyłaniające się ze ściany kręgi daje perspektywę możliwego sposobu widzenia świata przez istoty pozaziemskie.

„Performance 1” to dokumentacja wideoperformensu, który miał miejsce w Centrum Wro we Wrocławiu i w Gdyni podczas Festiwalu Transwizualia w 2008 roku. Wystąpienie polegało na odczytaniu fragmentu książki Serhija Żadana pt. „Anarchy in the UKR”. Na potrzeby działania artysta skonstruował specjalny parainstrument rejestrujący jednocześnie głos oraz odwrócony do góry nogami obraz zbliżenia ust. „Posługując się w performance parainstrumentem, inwigiluję sam siebie, swoje słowa i grymasy, zamykam w przestrzeni buntu i strachu” – pisze artysta. Podczas czytania tekstu głos był na żywo przetwarzany i miksowany z podkładem muzycznym przez Dj Muchacho.

W Białymstoku prezentowana jest projekcja wideo składająca się z przetworzonej dokumentacji performensu zestawionej w kadrze ze stronami książki.

„Przeżyją tylko Ci, którzy to zaplanowali"
Rational design can enhance man's chances of surviving the hostile environment created by a nuclear explosion. (Racjonalny projekt może zwiększyć szanse człowieka na przeżycie w szkodliwych warunkach powstałych po wybuchu nuklearnym).
„Design Techniques for Combined Nuclear Weapon Effects”, 1982, FEMA

Praca składa się z 5 plakatów przedstawiających schrony zaprojektowane jako miejsca ukrycia podczas ataku nuklearnego. Rozwiązania architektoniczne zostały zaczerpnięte z oryginalnych publikacji amerykańskich z lat 60.-80. minionego wieku. Były one adresowane głównie do rodzin posiadających własne wolno stojące domy i proponowały różnorodne rozwiązania – od niskobudżetowych przeróbek piwnic czy barków do żelbetonowych konstrukcji podziemnych.

Każdy z plakatów to samodzielna historia, scenka z życia rodziny w ukryciu. Krótki wycinek z ich próby utrzymania „normalności” w tak odmiennych warunkach. Zobaczymy m.in. urodziny, przygotowanie posiłku, zabawy dzieci, odpoczynek, moment robienia grupowej fotografii i inne. Pomysł instalacji opiera się na rozwinięciu formy „wideoplakatu”, w której obraz wideo traktowany jest jako dynamiczny element wizualnej kompozycji plakatu. W tym wypadku rysunek techniczny i typografia zostają zetknięte z ruchomymi postaciami projekcji wideo. Wycofane za ulotną kartką papieru wideocienie obrazują tych, którzy wiecznie żywi utknęli w podziemiach zaprojektowanych przez siebie bunkrów.

Praca była prezentowana na wystawie "New Old Cold War" w ramach 3 Biennale Sztuki Współczesnej w Moskwie (2009).

opracowała Ewa Borowska
na podstawie materiałów otrzymanych od artysty oraz www.culture.pl, www.csw.art.pl