MAŁGORZATA NIEDZIELKO – Mnożenie wątpliwości

9.06.2013, godz. 12.00  finisaż wystawy w postaci brunchu z Małgorzatą Niedzielko
dziedziniec przed Galerią Arsenał, ul. A. Mickiewicza 2

Małgorzata Niedzielko

„Mnożenie wątpliwości”

           Małgorzata Niedzielko. „Mnożenie wątpliwości”

Ogólną zasadą jest przykrywanie nasion warstwą nieco grubszą niż one same. Drobniejsze nasionka pozostawia się nieprzykryte, wystarczy przyciśnięcie ich do ziemi. Jeżeli nasiona przykryjemy zbyt grubą warstwą […]i leżą zbyt głęboko, kiełki obumrą, zanim dostaną się na powierzchnię ziemi. Przy zbyt płytkim wysiewie łatwo wyschną i kiełki również obumrą*.

Małgorzata Niedzielko posługuje się archetypiczną na swój sposób metaforą ogrodu, którego tradycyjna symbolika kulturowa sięga korzeniami głęboko w sferę mitu. W kontekście wierzeń chrześcijańskich ogród odnosi się do Edenu – pierwszych ludzi, sfery emocji, uczuć, wrażliwości, a także do fauny będącej stworzeniem Boskim, przejawiającej w sobie harmonię i doskonałość. Ogród Rajski jest przestrzenią, w której zaistniały takie elementy, jak barwa, zapach, poczucie przestrzeni, formy przedmiotów, czyli te elementy, które w późniejszym rozwoju kondycji ludzkiego umysłu odpowiadają za powstawanie sztuki.

W dyskursie historii sztuki ogród jest równie często powtarzającym się motywem. Najbardziej znanym jego przedstawieniem jest arcydzieło Hieronima Boscha „Ogród rozkoszy ziemskich”. Tym, co łączy malarskie przedstawienia ogrodu z mitologiczną poetyką, jest ukazanie świata jako doskonałego, harmonijnego, wzbogaconego nawet o wątki erotyczne. Ogród Małgorzaty Niedzielko nie jest ani harmonijny, ani doskonały. Nie pobudza do ekstazy radości, lecz prowokuje do tytułowego mnożenia wątpliwości. Jest to ogród nie uprawiania, lecz urabiania człowieka, w którym obok charakterystycznych narzędzi pracy znajdziemy siedmiorzemykową dyscyplinę. W stosowanej przez artystkę metaforyce zachodzi dualizm pomiędzy tym, co naturalne, a tym, co sztuczne, umowne – kulturowe. Uprawę ogrodu można bowiem zrównać z uprawą człowieka. Tego typu poglądy głosił już Cycero, którego w środowisku antropologicznym uważa się za pioniera definicji kultury jako uprawy ludzkiego ducha. Obecnie uprawa ta dokonuje się poprzez mediatyzowany obraz telewizyjny i dotyczy głównie stanów świadomości. W pracy Małgorzaty Niedzielko mamy do czynienia z uprawą ducha w bardziej tradycyjny sposób – np. za pomocą dyscypliny.

W sztuce Małgorzaty Niedzielko ogród funkcjonuje na dwa sposoby: jako mit kulturowy, osadzony w myśleniu tradycjonalistycznym, a także jako system kontroli, „uprawy” człowieka. Znajdziemy tu więcej ironii niż barwnych kwiatów. Ironia ta skierowana jest do środowiska bliskich artystce osób. To sprawia, że ekspozycja nabiera intrygującego charakteru. Rzadko bowiem w sztuce współczesnej mamy do czynienia z odbiorem wystawy poprzez kontekst przefiltrowanego przez artystę widzenia najbliższego mu otoczenia. Emocje zostają wyrażone i zamknięte w dziele sztuki, będącym nośnikiem pamięci, autorefleksji. Mnożenie wątpliwości w Galerii Arsenał jest oparte na osobistym, emocjonalnym sposobie postrzegania rzeczywistości, w którym artystka zdaje się parafrazować wspomnianego Hieronima Boscha i ukazywać „Ogród nie-rozkoszy ziemskich”.

Sebastian Kochaniec

* W. Kawollek, M. Kawollek, Wszystko o sadzonkach, z niem. przełożyła J. Szyndzielorz, Warszawa 2010 [tytuł oryginału Alles über Pflanzenvermehrung, Stuttgart 2008].