CIPRIAN MUREŞAN. O marionetkach i ludziach

Wystawa w ramach Festiwalu Wschód Kultury / Inny Wymiar

Niedokończona opowieść o zwycięzcach i zwyciężonych
 
„…jak blisko sąsiadują ze sobą miłość i nienawiść” (Auto-Da-Fé)
 
Wystawa O marionetkach i ludziach odwołuje się do głównych wątków, jakie Ciprian Mureșan porusza w ostatnim czasie w swojej twórczości, a jednocześnie stanowi debatę na temat dystopijnej narracji dotyczącej zacierającej się granicy między zwycięzcami a zwyciężonymi. Tematyka głównych wątków narracyjnych łączących prace przechodzi od mniej lub bardziej ukrytych niesprawiedliwości, dostrzegalnych w każdej relacji historycznej, do osobistego buntu przeciwko najwyższej władzy, dyktującej jak będzie wyglądać przyszłość i komu zostaną przypisane porażki i sukcesy. Bohaterowie prac Mureșana – ludzie lub ich metaforyczne reprezentacje – to samotnicy uwięzieni w pułapce własnych błędnych decyzji, niedostosowani do świata, w którym przyszło im żyć, zagrożeni upadkiem w otchłań historii. Takie otchłanie, widoczne w historii rozziewy są milczącym tłem wielu poszukiwań artysty związanych z tematami tabu i przemilczanymi realiami niesłusznie gloryfikowanej przeszłości i amoralnej teraźniejszości.
 
Mureșan nie tylko dostrzega tematy przemilczane. Wielokrotnie świadomie je przywołuje, a jego zamierzeniem jest zakłócenie oczekiwań widza. Przeistacza również konwencje wizualne w przewrotne aluzje, które rzeczy widzialne czynią niewidzialnymi, a niejasnym wskazówkom nadają nieoczekiwanej mocy. Milczące narracje zderzają się z wrzawą buchającą z ludzkiego sprzeciwu, wspólnie tworząc paradoksalną opowieść o absurdalnych więzach przywództwa i hegemonii.

[…]

 

Diana Marincu

---

 

Tytuł wystawy nawiązuje do wydanej w 2015 r. pod redakcją Aliny Șerban książki o tym samym tytule, dotyczącej prac teatralnych Mureșana przekształconych w prace wideo. Rumuńska historyk sztuki stwierdza: “W przypadku Cipriana Mureșana milczący paradoks podwójnej projekcji sztuki w teatr i vice versa polega na transformacji tej intencji w rodzaj antydziałania, które wyswobadza widza, artystę i dramatopisarza z konwencji obu mediów, wyciągając ich poza strefę bezpieczeństwa i rodzinny krąg, w zamian umacniając pozycję subiektywności”. Odnosząc się do tej interpretacji daje się zauważyć, że subiektywność ta zawiera w sobie bardzo szerokie spektrum refleksji odwołujących się do bardzo wielu reprezentacji wizualnych i symbolicznych, których wzajemne przenikanie się i powstający w rezultacie palimpsest można uznać za główny wątek twórczości Cipriana Mureșana. 

 

Ciprian Mureșan to jeden z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych artystów rumuńskich debiutujących po 1989 r. Należy do generacji twórców, na której piętno odcisnął chaos postkomunistycznej Rumuni. Jako dziecko był świadkiem reżimu Ceaușescu, a także jego upadku w czasie rewolucji 1989 r. Dorastał w czasach transformacji politycznej. Jego pokolenie zostało ukształtowane przez ideały postkomunizmu i towarzyszące im rozczarowania. Prace Muresana odnoszą się do najnowszej historii Rumunii, zarówno w skali jednostki, jak i społeczeństwa. Jego sztukę można zakwalifikować jako krytyczną, komentującą zwłaszcza sytuację społeczną i geopolityczną Europy Środkowo-Wschodniej. Mureșan wykorzystuje odniesienia historyczne, kulturowe i społeczne obecne w sztuce, literaturze czy filmie – i poddaje je ponownej analizie. Bada zależności między pamięcią niedawnej historii a doświadczeniami teraźniejszości, a także wzajemne związki między wpływami polityki i religii na społeczeństwo. Tematy swoich prac często czerpie z kultury masowej. Niejednokrotnie pojawiają się w nich także nawiązania do historii sztuki, prac innych artystów czy ich życiorysów. Mureșan zajmuje się definiowaniem na nowo roli sztuki, analizuje funkcje sztuki i miejsce artysty w społeczeństwie, a także kondycje i limity produkcji artystycznej w ścisłym związku ze społecznymi, kulturowymi i politycznymi uwarunkowaniami wynikającymi z lokalnych kontekstów. Czasem jego prace po prostu opowiadają o codzienności bycia artystą.

Osią wystawy „O marionetkach i ludziach” w Galerii Arsenał są trzy projekcje prac wideo należących do serii, w której artysta w pole sztuki wprowadza język dramatu (m.in. posługując się formą teatru lalek) i w której dochodzi do obustronnej wymiany między tymi dziedzinami. Pierwszą z prezentowanych prac jest spektakl Dog Luv (2009), do którego tekst napisała pisarka i poetka Saviana Stănescu. Bohaterami są tutaj psy, mieszkańcy Republiki Dogmachina dowodzonej przez Maddoga, które próbują zrozumieć podłą naturę człowieka, ucząc się historii ludzkości przez pryzmat dziejów i metod tortur, kary śmierci, terroryzmu. Z kolei I’m protesting against myself (2011) przedstawia krótkie scenki z udziałem lalki i lalkarza siedzących w kontenerze na śmieci specjalnie zaadaptowanym na potrzeby ruchomego teatru. Jak sugeruje tytuł pracy, Muresan odwołuje się do idei protestu i figury protestującego. Film jest bezpośrednio inspirowany społeczną i polityczną sytuacją Rumunii, może być jednak postrzegany w o wiele szerszym kontekście. Został zrealizowany w czasie szczytu kryzysu ekonomicznego, kiedy na ulicę najpierw w Hiszpanii, a potem w innych krajach wyszli Oburzeni. Był to też czas ruchu Occupy Wall Street i Arabskiej Wiosny. Ostatnia praca z tej serii to najnowszy wideoperformance Untitled z 2015 r., który jest wyrazem głębokiego zainteresowania artysty dzieciństwem, a także „dziwną” relacją między światem dorosłych a światem dzieci. Performance został oparty na scenach wymyślonych przez same dzieci podczas warsztatów. Muresan odwraca konwencjonalne relacje, powierzając dzieciom rolę autorów, lalkarzom rolę marionetek, natomiast marionetkom nadając realistyczną postać dzieci. Dzieci i marionetki są medium, przez które artysta komunikuje się, opowiada historie, starając się zrozumieć granice między wyobraźnią a realnością, między tym, co spontaniczne, a tym, co udawane, między niewinnością a perwersją, między dobrem a złem. Untitled analizuje zależność między marionetką a lalkarzem, manipulowanym a manipulującym.

 

Na wystawie w Galerii Arsenał pokażemy także pracę Dead Weights (2013): instalację składającą się z 18 gipsowych rzeźb – replik eksponatów z kolekcji Muzeum Narodowego w Klużu-Napoce w Rumunii. Zostały one użyte jako ciężar przyciskający przeznaczone do wyschnięcia grafiki, umieszczone między dwiema drewnianymi płytami służącymi jako piedestał. Z kolei w serii zdjęć Auto-da-fé z 2008 r. Muresan wykorzystał fragment słynnej powieści Eliasa Canettiego z 1935 r., rozpisując treść jednego z jej rozdziałów w formie ulicznego graffiti w przestrzeni miejskiej.

 

---

 

Ciprian Mureșan urodził się w 1977 r. w Dej, mieszka i pracuje w Klużu-Napoce w Rumunii. W swoich pracach wykorzystuje wiele technik. Tworzy m.in. wideo, rzeźby, fotografie, rysunki, instalacje. Jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i uznanych artystów rumuńskich na świecie. Brał udział w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych na całym świecie, m.in. w Nowym Jorku, Los Angeles, Londynie, Vancouver. W 2009 r. prezentował swoje prace w Pawilonie Rumuńskim na Biennale w Wenecji.

 

---

 

27 sierpnia, godz. 11:00 – oprowadzanie autorsko-kuratorskie po wystawie.

Wydarzenie będzie dostosowane do potrzeb osób niesłyszących oraz niedosłyszących. Tłumaczenie na Polski Język Migowy – Justyna Nowosadko.

Wstęp wolny. Zapraszamy serdecznie!

 

 

14 września, godz. 11:00, 16 września, godz. 13:00, 23 września o godz. 11:00 –  oprowadzania z audiodeskrypcją po wystawie
 
Przygotowanie i realizacja: Justyna Kołodko-Bietkał, Izabela Liżewska, Agnieszka Pawelska

28.09.2016, godz. 11:00 – ogólnodostępne oprowadzanie kuratorskie po wystawie CIPRIAN MUREȘAN – O marionetkach i ludziach 
 
Spotkanie otwarte dla wszystkich. Szczególnie skierowane do rodziców lub opiekunów, którzy chcą razem z dziećmi wyjść i skorzystać z wydarzenia. Pracownicy ds. edukacji zapewniają opiekę dzieciom.

28.09.2016, godz. 15:30 – oprowadzanie z audiodeskrypcją po wystawach
 
Przygotowanie i realizacja: Justyna Kołodko-Bietkał, Izabela Liżewska, Agnieszka Pawelska
 
W dniu 28 września, wydarzenia odbywają się w ramach Inicjatywy – „Nie dzieli nas nic” – IV Warszawskiego Tygodnia Kultury Bez Barier

 

więcej