Spotkanie wokół książki Anki Wandzel „Sztuka przetrwania”

W ramach cyklu „Miasto – przestrzeń – społeczność” zapraszamy na spotkanie wokół książki Anki Wandzel „Sztuka przetrwania”.

20.05.2025 (wtorek), godz. 17:30
Galeria Arsenał w Białymstoku
u. A. Mickiewicza 2
Moderacja: Jaśmina Wójcik
Wstęp wolny

„Sztuka przetrwania” to książka dla wszystkich, którym brakuje oddechu. Barwna i ożywcza opowieść o fermencie nadziei, uporze roślin, twórczym charakterze prac domowych oraz o całkiem przyziemnej rzeczywistości sztuki. W oddzielnych, ale splecionych z sobą jak grzybnia esejach, Anka Wandzel wędruje po chaszczach i zapuszcza się za kulisy projektów ekologicznych znanych polskich artystek (Joanny Rajkowskiej, Diany Lelonek, Karoliny Grzywnowicz, Cecylii Malik i innych), aby w dobie zmian klimatu docenić kreatywność i wysiłek tych, którzy o przetrwaniu i współpracy wiedzą najwięcej: pracowników technicznych, migrantek, matek, aktywistek, ogrodniczek czy osób w kryzysie bezdomności. A także morw, trzcin, grzybów, porzeczek, mszaków, chwastów i bocianów. Bo w książce Wandzel ludzie, rośliny i zwierzęta nigdy nie są oddzielni – razem, metodą prób i błędów, współtworzą piękny, choć kruchy i niedoskonały świat. Tłem dla tej opowieści są doświadczenia autorki z trudnych ciąż i początków macierzyństwa w dobie pandemii, wojen i Czarnych Protestów. Szukając ukojenia w twórczej bliskości z przyrodą i międzygatunkowych spotkaniach, Wandzel przypomina, jak ważna dla naszego wspólnego przetrwania jest zasada „nigdy nie będziesz szła sama”.

Wydawcy: Wydawnictwo Karakter i Wydawnictwo Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Fotografie promocyjne: Gosia Kępa

Zajrzyj do książki & przeczytaj fragment:
🔗 https://karakter.pl/Sztuka-przetrwania-ccms-pol-86.html

Anka Wandzel – eseistka, antropolożka, matka dwójki dzieci, członkini spółdzielczej farmy MOST. Autorka tekstów o splotach środowiska, kultury i pracy opiekuńczej w „Dwutygodniku”, „Miesięczniku Znak”, „Przekroju” i „Ładnym Bebe”. W 2024 roku otrzymała stypendium literackie m.st. Warszawy i uczestniczyła w rezydencji artystycznej „Wspólne pole” w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Od 2023 roku prowadzi na „Oko.press” cykl opowieści „Rośliny zza rogu” o miejskich drzewach i chwastach. Wcześniej studio wała i wykładała w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego i była laureatką nagród Fundacji GESSEL dla Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki. Urodzona w 1990 roku w Poznaniu, od dwudziestu pięciu lat mieszka w Warszawie, gdzie czyta, gotuje i łazi z dziećmi po mieście, poszukując po krzakach nadziei w dobie zmian klimatu.

Jaśmina Wójcik – (dr hab. prof PJATK), urodzona w 1983 w Warszawie – artystka wizualna, reżyserka, edukatorka, aktywistka, autorka partycypacyjnych akcji społeczno-artystycznych. Zajmuje się włączaniem i oddawaniem podmiotowości społecznościom pozbawionym widzialności i możliwości wypowiedzi. Współredaktorka książki “Sztuka ze społecznością” (2018), opisującej szerzej zainicjowane przez nią wieloletnie działania ze społecznością byłych pracowników i pracownic fabryki w Ursusie, zwieńczonego nagradzanym pełnometrażowym dokumentem kreacyjnym “Symfonia fabryki Ursus” (2018) w jej reżyserii. Od dziesięciu lat zaangażowana w edukację empatyczną (autorka “MANIFESTU EDUKACJI EMPATYCZNEJ”). Oddaje sprawczość i podmiotowość dzieciom, traktując je jako współtwórców i zapraszając do dialogu. Jej najnowszy dokument kreacyjny, który powstał na podstawie powieści Janusza Korczaka “Król Maciuś Pierwszy”, był realizowany we współpracy z dziećmi, opiera się na zasadach oddolnej edukacji. Opowiada o siostrzeństwie i nieuchronnym dorastaniu, zadając tym samym pytanie o możliwość ocalenia swojego wewnętrznego dziecka i zachowania pewnego typu wrażliwości (a także odwagi), jaką posiadamy będąc dziećmi (premiera światowa Hot Docs International Documentary Festival w Toronto, premiera polska Millenium Docs Against Gravity, 2025). Wójcik stara się spędzać każdą wolną chwilę ze swoją rodziną w dzikości, na obserwacji nieludzkich istot, zwracając się w ich stronę ze szczególną uwagą i estymą.

Spotkanie odbywa się w ramach cyklu „Miasto – przestrzeń – społeczność”

„[…] miasto to środek do celu, jakim jest pewien określony styl życia. Jako takie, może być odzwierciedleniem tego, co w nas najlepsze. Może być wszystkim, czym tylko zapragniemy. A także może się zmienić, i to diametralnie.” (Montgomery 2015)

„Miasto – przestrzeń – społeczność” to seria otwartych spotkań przyjmujących formułę warsztatów, rozmów i spacerów , których tematyka oscyluje wokół miasta, jego problemów oraz możliwych sposobów ich przezwyciężania.

Chcielibyśmy, aby spotkania stały się rodzajem platformy wymiany doświadczeń dotyczących życia i działania w przestrzeni kulturowo-społecznej i fizycznej miasta. Celem jest uwrażliwienie na tę przestrzeń i lepsze w niej rozeznanie, a także próby wspólnego wypracowania narzędzi do poprawy jej jakości.

Głównym obszarem zainteresowań jest pole kulturowo-społeczne. Bliskie nam są koncepcje miasta, które jego rozwój uzależniają nie tylko od czynników ekonomicznych, ale przede wszystkim kulturowych, a zalążki zmian upatrują między innymi w sztuce i stylu życia.

W trakcie spotkań, wraz z zaproszonymi gośćmi i gościniami, będziemy rozmawiać m.in. o zjawiskach typu regeneracja kulturowa, ogrodnictwo miejskie, sztuka społeczna, spółdzielczość, architektura niezrównoważona, przestrzenie zieleni nieformalnej oraz szukać odpowiedzi m.in. na pytania:

W jaki sposób budować wspólnotę w mieście? Czy miasto jest/ powinno być przestrzenią działania, a może w pewnych momentach zaniechania? Czy przestrzeń publiczna należy wyłącznie do ludzi? Czy sztuka może działać jako narzędzie zmiany społecznej w mieście? Jaka jest rola kultury w rozwoju miasta? Kto jest aktorem zmian w mieście? W jaki sposób budować przestrzeń współdziałania w mieście?

Koncepcja i koordynacja spotkań: Eliza Urwanowicz-Rojecka, Galeria Arsenał w Białymstoku

„Miasto – przestrzeń – społeczność”, projekt graficzny: Ewa Chacianowska