Promocja książki „Czy sztuka jest potrzebna i dlaczego?”

Dyrektorem Zachęty Narodowej Galerii Sztuki, www.obywatelekultury.pl

Konsultacje do Paktu dla Kultury oraz promocja książki „Czy sztuka jest potrzebna i dlaczego? Wybór wykładów wygłoszonych w Galerii Arsenał w Białymstoku latach 2002-2010”

Książkę zrealizowano z udziałem środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

poniedziałek, 4 kwietnia 2011 roku, godz. 17.00

Wstęp wolny
 
Książka ta jest publikacją cyklu wykładów pod tym samym tytułem, organizowanych w Galerii Arsenał wspólnie z Wyższą Szkołą Administracji Publicznej w Białymstoku w latach 2007-2010
 
Książkę będzie można zakupić w cenie 28zł

Od wydawcy

Książka Czy sztuka jest potrzebna i dlaczego? to wybór tekstów autorów zaproszonych do wygłoszenia wykładów w ramach działań edukacyjnych prowadzonych przez Galerię Arsenał w latach 2002–2010. Na spotkania autorskie, wykłady, promocje zapraszaliśmy artystów, krytyków sztuki, kuratorów, naukowców. Prawdę mówiąc, nie planowaliśmy wydania tej książki. Pierwotnie wykłady miały być tylko wygłoszone, niemniej jednak, za zgoda wykładowców, były dokumentowane w postaci nagrań wideo. Działaliśmy niejako zgodnie z przeczuciem, że warto je zachować, zabezpieczyć, że pojawi się koncepcja, jak można je wykorzystać w innej formule niż podczas spotkania z publicznością. Zgromadzony materiał wydał się nam na tyle ciekawy, że postanowiliśmy wydać książkę. Dzięki pracy naszych stażystów i wolontariuszy teksty zostały spisane z nagrań wideo, zredagowane i autoryzowane przez wykładowców. W kilku przypadkach teksty opublikowane nie są wykładami wygłoszonymi w Galerii Arsenał — niektórzy z autorów zdecydowali się na zamieszczenie nowych tekstów. Wspominam o tym ze względu na naszych gości, którzy mogą być zaskoczeni, mając w pamięci zupełnie inny wykład swego ulubionego autora niż ten przeczytany w książce. Dodatkowego wyjaśnienia wymaga tytuł książki. Czy sztuka jest potrzebna i dlaczego? to tytuł pracy słoweńskiej artystki Vesny Bukovec, powstałej w roku 2004. Dzieło to znajduje się w kolekcji Podlaskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych.

Od 2007 roku wszystkie wykłady i spotkania autorskie w Galerii Arsenał odbywają się pod wspólnym hasłem „Czy sztuka jest potrzebna i dlaczego?”. Mamy nadzieję, że stawiając to zasadnicze pytanie, nieustannie prowokujemy do rozmowy o sztuce.

Od 2007 roku wykłady są realizowane we współpracy finansowej z Wyższą Szkołą Administracji Publicznej im. Stanisława Staszica w Białymstoku.

Magdalena Godlewska

 
Po co jest sztuka?

„Czy sztuka jest potrzebna i dlaczego?”, czyli dosadniej: „po co jest sztuka?” — pyta Galeria Arsenał, a historycy sztuki, teoretycy, krytycy, artyści i animatorzy kultury odpowiadają na to pytanie, posiłkując się najczęściej własnym doświadczeniem. Opowiadają o wystawach, dziełach, ideach, teoriach, emocjach. Po co nam sztuka na przełomie XX i XXI wieku, kiedy od dawna przestała służyć już nie tylko religii, ale również świeckiej przyjemności? Po co nam sztuka, skoro już nie zdobi, nie sprawia przyjemności i nie naucza maluczkich? Po co nam sztuka, która nie tylko ciągle musi negocjować swoją pozycję, ale też sama jest obiektem negocjacji? „Czy to jest sztuka?” — pyta więc od lat widz/uczestnik/potencjalny odbiorca, wskazując na fontannę-pisuar, czarny kwadrat na białym tle, obieranie ziemniaków, filmową i beznamiętną rejestrację manifestacji, ogromną sztuczną palmę na głównymi rondzie w Warszawie itp. A skoro to jest sztuka, to po co nam ona taka właśnie, jaka jest?

Najlepsza odpowiedź jest chyba tak prosta, że aż banalna: może właśnie po to, by formułować pytania. Nie odpowiedzi, które paradoksalnie są łatwiejsze, szczególnie w czasach relatywizmu, mnogości dopuszczalnych sądów, opinii, rozwiązań. Ale aby odpowiedzieć, trzeba najpierw usłyszeć pytanie. Tam, gdzie kwestionuje się i negocjuje wartość sztuki, jest i sztuka. Pytanie zadawane w tej książce brzmi więc: po co nam sztuka?

Dzisiejszy świat, przy całej swej pozornej wielości i różnorodności, pełen jest formatów określających, co robić, jak żyć, jak się ubierać, co i jak myśleć, jak wyglądać. Nawet bunt może być sformatowany. Format dla każdej grupy wiekowej i społecznej, format w wiadomościach, teleturnieju, widowisku, serialu, a nawet filmie fabularnym. Format to pułapka, w którą wpadają nie tylko zmęczeni rzeczywistością „szarzy ludzie”, ale też intelektualiści i ekonomiści, ci, którzy rządzą i ci, którzy są rządzeni. Jedyną płaszczyzną, na której niesformatowani mogą niemal bezkarnie praktykować swój brak formatu, jest dziś właśnie sztuka. Sztuka, która przez cały XX wiek rozprawiała się prawie ze wszystkimi swoimi granicami — materiału, gatunku, formy, treści — właśnie z tej pozycji (czy też z absolutnego jej braku), może również rozprawiać się z formatami i granicami w życiu. Sztuka, która wchodzi w rzeczywistość, podmywa znaczenia i nawet używając form najprostszych i z życia wziętych, zachowuje prawo bycia elitarna i niezrozumiała; zwykle jest pytaniem, rzadko odpowiedzią.

Gdy już więc rozprawimy się z tym pytaniem na warsztatach dla intelektualistów, których ideę brawurowo zaproponowała zgromadzonym na Kongresie Kultury Polskiej dyrektorka Galerii Arsenał Monika Szewczyk, zapytamy głośniej i wyraźniej: po co nam kultura? Przecież dzisiaj zamyka się biblioteki, jeszcze nie buduje się muzeów, wciąż zmniejsza się dotacje galeriom i organizacjom pozarządowym, a jednocześnie, odgradzając wolny dostęp do dzieł restrykcyjnymi prawami własności, twierdzi się, że jest świetnie, bo oprócz wolności mamy jeszcze telewizję. Czy fakt, że państwo mieniące się kulturalnym wydaje ze swego budżetu 0,36 procenta na kulturę, oznacza, iż kultura nie jest już ważna? Pozwólmy sobie wątpić w poprawność tego wnioskowania.

A może to sztuka pomoże nam — rządzącym i rządzonym, intelektualistom i ekonomistom, odbiorcom i twórcom — uporać się i z tym pytaniem? Postawić je sobie raz jeszcze, na nowo?

Hanna Wróblewska
www.obywatelekultury.pl

_________________________________________________________________

Zrealizowano z udziałem środków Ministra Kultury i Dziedzctwa Narodowegol