Prezentacja pracy „Casela” Angeliki Markul i spotkanie z Mają Kittel

W ramach programu towarzyszącego wystawie „Arsenał 60! O kolekcjonowaniu, kolekcji i miłości do Arsenału” zapraszamy na prezentację pracy „Casela” Angeliki Markul. Będzie ona eksponowana w czwartek 12 czerwca w godz. 12-18 w sali edukacyjnej Plac Zabaw Arsenał.

12.06.2025 (czwartek), w godz. 12-18
Galeria Arsenał w Białymstoku, ul. A. Mickiewicza 2
wstęp wolny

Prezentacji towarzyszyć będzie spotkanie z Mają Kittel poświęcone dziełu Angeliki Markul, organizowane w ramach cyklu „Nowe ekofilozofie”. Wydarzenie odbędzie się tego samego dnia o godz. 18.

ANGELIKA MARKUL
„Casela”, 2006, dwukanałowa instalacja wideo, 2 min 18 s i 52 s, rzeźba
Praca zakupiona do Kolekcji II Galerii Arsenał w Białymstoku w 2012 roku

Wideo Angeliki Markul „Casela” wydaje się proste, spokojne, niemal medytacyjne. To krótkie, surowe zapisy fragmentów natury. Na jednym ekranie widzimy jedynie górną część głowy zwierzęcia; uszy drgają, wokół krążą muchy. Drugi ekran ukazuje pysk skubiący trawę, zarejestrowany z bardzo bliska. Kadr pozostaje nieruchomy, nic więcej się nie dzieje. Ten pozorny bezruch skłania do wielokrotnego oglądania. Dopiero po czasie dostrzegamy muchy – znak ostrzegawczy. Wiadomo, że są w stanie wyczuć zapach śmierci szybciej niż człowiek. Tytuł pracy przywołuje nazwę parku przyrody na Mauritiusie, który bywa krytykowany za nadużycia wobec zwierząt. Markul pozostaje jednak powściągliwa. To, co najbardziej niepokojące, pozostaje poza kadrem. I to właśnie granica między tym, co widzialne, a tym, co ukryte, wydaje się kluczowa. Co mówią obrazy, gdy przemoc i tragedia zostają celowo pominięte?

___________________

Maja Kittel: „Patrzymy na świat z ludzkiej perspektywy, doszukujemy się w nim takich form i relacji, jakie rozumie ludzki umysł. Ten ludzki filtr w spojrzeniu nazywany bywa „antropomorfizmem” i choć często podkreśla się, że ogranicza on możliwość poznania gatunków odmiennych od nas, to trudno oczekiwać, byśmy się go wyzbyli. Nie nauczymy się przecież odbierać świata tak jak krowa.

Instalacja Angeliki Markul „Casela” robi jednak z odbiorcami coś wyjątkowego: na moment wytrąca nas z naszego uporządkowanego po ludzku świata… Podczas spotkania w Galerii Arsenał w Białymstoku chciałabym porozmawiać o tym, co wtedy się z nami dzieje. Co zaczynamy widzieć, a może słyszeć i czuć. Skąd bierze się groza, charakterystyczna dla twórczości tej artystki? Czy to terror, w jakim żyją zwierzęta pozaludzkie, zepchnięte na peryferie naszego świata, jak pisze Matthew Calarco – czy raczej nasz własny strach przed ich zemstą? Czy to niewidzialna dla ludzi, ale wyczuwana przez inne istoty ciemna chmura na sielankowym niebie, jak u Czechowicza? Czy to poznawcza bezradność, która przeraża nas, bo odbiera nam wszelkie poczucie zrozumienia? Zapraszam do rozmowy”.

Dr Maja Kittel (dawniej Białek) jest pracowniczką Wydziału Filozofii i Kognitywistyki Uniwersytetu w Białymstoku. Specjalizuje się w filozofii umysłu i filozofii psychiatrii, a szczególnie pasjonuje się umysłami zwierząt i tym, jak je postrzegamy. Należy do Akademickiej Sieci Humanistyki Środowiskowej oraz współpracuje przy badaniach empirycznych na zwierzętach z Animal Beam Lab z Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.

O cyklu Nowe ekofilozofie

Przedrostek „eko-” jest zaskakująco niewybredny: od dekady robi zawrotną karierę na uniwersytetach, w galeriach sztuki i wśród specjalistów od marketingu. Filozofia nie jest tu żadnym wyjątkiem. Celem naszych spotkań jest przybliżenie refleksji, która pojawiła się w ostatnich latach wśród filozofek i filozofów w związku ze środowiskiem naturalnym. Jakie mamy powinności wobec zwierząt i całego świata przyrody? Z czego one wynikają? Jakimi zasadami powinniśmy się kierować? Co może zrobić filozofia w obliczu kryzysu klimatycznego? Jak połączyć namysł etyczny z wiedzą społeczną i ekologiczną?

Koncepcja i organizacja: Bartosz Kuźniarz (Wydział Kognitywistyki i Filozofii Uniwersytetu w Białymstoku) & Eliza Urwanowicz-Rojecka (Galeria Arsenał w Białymstoku)
Identyfikacja wizualna: Ewa Chacianowska

Organizatorzy: Wydział Filozofii i Kognitywistyki Uniwersytetu w Białymstoku & Galeria Arsenał w Białymstoku

Wydarzenie stanowi część rozszerzonej wystawy jubileuszowej „Arsenał 60! O kolekcjonowaniu, kolekcji i miłości do Arsenału”, prezentowanej w Galerii Arsenał w Białymstoku przy ul. A. Mickiewicza 2 (11.04–7.09.2025) oraz w przestrzeni publicznej miasta.

Więcej informacji o wystawie: Arsenał 60! O kolekcjonowaniu, kolekcji i miłości do Arsenału – Galeria Arsenał