Żaloty

Żaloty Agnieszki Tarasiuk można rozpatrywać zarówno w kategoriach literackiego, jak i filmowego erotyku. Intymne życie żab zostało tu zarejestrowane w sposób tyleż poetycki, co dosłowny. Podejście artystki do obserwowanego przez nią fenomenu sprawia, że wideo balansuje na granicy przenikliwego dokumentu przyrodniczego i pełnej barw impresji na temat niedostrzeganego życia natury. Gdyby nie ów podwójny filtr – z jednej strony estetyczny, z drugiej zaś naukowy, sugerowany przez bliskie ujęcia – moglibyśmy chyba mówić o posuniętym do granic wojeryzmie.
 
Trudno oprzeć się wrażeniu, że artystka wprowadza kamerę w samo centrum dziejącej się pod wodą żabiej orgii. Poetyka jej spojrzenia nie ma bynajmniej rysu romantycznego i nie niweluje wpisanej w akt godowy bezwarunkowości i wiedzionej instynktem agresji. Skupiska owalnego skrzeku i anatomię żaby Tarasiuk pokazuje w całej ich biologiczności, a sam ampleksus – podstawowy odruch płciowy, w którym samiec wchodzi na grzbiet samicy i chwyta ją mocno przednimi oraz tylnymi łapami – rejestruje z całą jego brutalnością, w którą wpisane są walki samców o samice i nierzadko śmierć tych ostatnich. Zapisowi owych „krwawych” godów trudno jednak odmówić swoistego liryzmu, a neutralność kamery w podwodnym środowisku zalewu Siemianówka sprawia, że przed widzem rozgrywa się spektakl tak seksualny i erotyczny, jak metafizyczny, w którym tajemnica płodności i powtarzającego się cyklu życia ma wymiar nadprzyrodzony. Za taką interpretacją przemawia kadrowanie, zwolnione tempo oraz kontrasty rozmazującego się i wyostrzonego obrazu.
 
Żaloty wyrosły na gruncie fascynacji przyrodą, rzeczowej i pełnej pokory postawy, jaką Tarasiuk przyjmuje wobec autonomicznego świata zwierząt. Zaproponowana przez nią wizja tego uniwersum daleka jest od potocznych, pełnych uniesień zachwytów nad pięknem natury. Ich miejsce zajęła obserwacja o charakterze naukowym, dzięki której artystka potrafiła wydobyć zarówno istotne z poznawczego punktu widzenia własności żabich godów, jak i ich chwilami abstrakcyjne piękno. Żaloty dają tym samym asumpt do tego, by koncepcję sztuki Tarasiuk usytuować w długiej, sięgającej przynajmniej renesansu tradycji poszukiwań, u podstaw których leżała szeroka wiedza humanistyczna obejmująca także nauki przyrodnicze.
 
Izabela Kopania