St()re #1: History Holes

Praca St()re #1: History Holes Sergeya Shabohina – przypominająca szklaną gablotę wypełnioną mnóstwem przedmiotów – powstała w 2010 r. na ArtBoom Tauron Festival w Krakowie, a w 2013 r. została zaadaptowana na wystawę rezydentów Galerii Arsenał w Białymstoku w ramach projektu „Wschód Kultury – Inny Wymiar”. W Krakowie ustawiona była na Rynku Głównym, przy cokole rzeźby Eros spętany Igora Mitoraja. Ślad tego epizodu stanowi zdjęcie turystów pod rzeźbą Mitoraja naklejone na ścianę gabloty oraz znajdujące się wewnątrz niej znicze i kwiaty, złożone przy pracy Shabohina przez mieszkańców Krakowa w geście upamiętnienia m.in. katastrofy samolotu prezydenckiego pod Smoleńskiem.

Koncepcja pracy opiera się na relacji między słowami „store” (skład, magazyn) i „history” (historia) – artysta nawiązuje do pokrewieństwa ich brzmienia w języku angielskim. Wśród rzeczy wypełniających gablotę są reprodukcje dzieł sztuki i rycin (m.in. obrazu Anioł leczący św. Sebastiana Giovanniego Baglione, 1603; mapy Azji z atlasu Theatrum orbis terrarum sive Atlas novus Willema Blaeu, 1635;  jednego z projektów paryskiej Opéra au Carrousel Étienne’a-Louisa Boullée z 1781 r.), zdjęcia pieca krematoryjnego i bramy głównej obozu w Birkenau, butelka po popularnym niemieckim likierze, wycinki prasowe, korale, książki, w tym Historia Polski 1914–1939 Henryka Zielińskiego (1983). Całość spaja motyw mandorli – aureoli otaczającej postać Jezusa, ale także otchłani wiązanej z waginą. Jej migdałowaty kształt ma m.in. jaskinia Utroba w Bułgarii, dawne miejsce kultu płodności. W twórczości Shabohina mandorla zajmuje miejsce symboliczne – jej nazwę nosi prowadzone przez niego studio (Gray Mandorla Studio).

Za pośrednictwem rzeczy i obrazów Shabohin buduje narrację odnoszącą się do przeszłości. Nie jest to linearna historia faktów, a relacje między rekwizytami nie są oczywiste. Rozliczne wątki tworzą sieć pełną wyrw, przemilczeń i aktów wyparcia. Wizjonerstwo przeplata się z męczeństwem i pamięcią o ludobójstwie; refleksja o konsumpcji, komercjalizacji przestrzeni i historii – z motywem historii pisanej na naszych oczach. Naukowa monografia bynajmniej nie zaprowadza porządku w chaosie rzeczy. Jest tylko elementem niekompletnej mozaiki. Tym, co w rozsypce fragmentów najbardziej interesuje artystę, jest brak, przerwana ciągłość i to, co ukryte w niewiadomym, a czego wizualną namiastką jest pustka mandorli.

Izabela Kopania