Spóźniam się na samolot, na który nie można się spóźnić

W 2008 r. Alevtina Kakhidze wysłała listy do zamożnych Ukraińców z prośbą, by namalowali ziemię – taką, jaką widzą z pokładów swoich prywatnych samolotów. Akcja była wynikiem refleksji na temat sytuacji społecznej artystów i uwarunkowań ich pracy, rozdźwięku między umiejętnościami i pomysłami a możliwościami realizacji projektów i zamierzeń. Kakhidze sama nie mogła namalować ziemi z okien własnego samolotu, gdyż takim nie dysponuje. Wbrew oczekiwaniom, na jej list po dwóch latach odpowiedziała fundacja Rinata Achmetowa. Prośba i projekt artystki potraktowane zostały dosłownie – co prawda Achmetow nie narysował ziemi, ale udostępnił Kakhidze swój prywatny samolot, po to by ona sama mogła to zrobić.
 
Praca Spóźniam się na samolot… została pomyślana jako rozbudowany performance. Drogę z domu na przedmieściach Kijowa na lotnisko Żuliany artystka odbyła komunikacją miejską i autostopem. Na pokładzie pojawiła się nieco spóźniona. Projekt, w trakcie którego ku rozczarowaniu obecnych dziennikarzy nie powstały żadne rysunki, był realizacją tego, co zgoła niemożliwe. Kakhidze znalazła się w luksusowej sytuacji osoby, która ustala reguły lotu: nie musi spieszyć się i niepokoić, gdyż prywatny samolot i tak czeka.
 
Kakhidze dowodzi, że sztuka to przestrzeń, w której to, co nierealne, może stać się rzeczywistością. Oprawa projektu – m.in. specjalnie zaprojektowany kostium – podkreślała wyjątkowość wydarzenia i kształtowała wizerunek artysty, który dzięki sztuce, a wbrew uwarunkowaniom, może należeć do uprzywilejowanej grupy osób latających prywatnym samolotem. Spóźniam się na samolot… mówi o determinowanej pozycją społeczną różnorodności spojrzenia na świat, o odmiennym rozumieniu sztuki oraz o współczesnej potrzebie mecenatu artystycznego. Istotnym elementem projektu Kakhidze są narosłe wokół niego interpretacje, dyskusje na temat sztuki jako takiej i sensowności jej promowania. Ich odzwierciedleniem są włączone do archiwum wycinki z gazet, wypowiedzi internautów i nagrania telewizyjne.
 
Izabela Kopania

Tekst opublikowany w książce I. Kopania, „Zbiór otwarty. Prace z Kolekcji II Galerii Arsenał w Białymstoku”, Białystok 2012