Zhanna Kadyrova
Shots
Zhanna KadyrovaShots, 2010–20149 obiektów, technika własna (3 białe i 3 czarne ceramiczne płyty podłogowe, 60 × 60 cm; 1 białe i 2 czarne ceramiczne tonda, ⌀ 60 cm)Kolekcja II Galerii Arsenał w Białymstoku. 7 elementów zakupionych przez Galerię Arsenał oraz 2 elementy podarowane Galerii Arsenał przez artystkę w 2020 r.
Cykl Shots (Strzały) został pomyślany jako praca na granicy abstrakcji, performansu i badania własności materiału. W 2010 r., gdy powstawały pierwsze obiekty, Zhannę Kadyrovą interesował efekt natychmiastowej destrukcji płyt ceramicznych: artystka uderzała w monochromatyczne błyszczące powierzchnie ciężkimi narzędziami bądź strzelała do nich z broni gumowej. Siatka spękań, która momentalnie pojawiała się na gładkiej płycie, wywoływała w odbiorcy szereg doznań natury estetycznej. Abstrakcyjne linie kojarzyły się z formami natury: pajęczyną, rozchodzącymi się żyłkami liści, pęknięciami na skorupce jajka. Gest zniszczenia miał tu przewrotnie wymiar aktu tworzenia – jego efektem była nowa jakość; nieprzydatny destrukt zyskiwał wymiar przedmiotu pięknego.
Cztery lata później poszukiwania Kadyrovej zyskały nowe znaczenia. Gdy w 2014 r. wybuchła wojna we wschodniej Ukrainie, trudno było nie skojarzyć działań artystki z faktem, iż wówczas strzały kierowane były przede wszystkim w stronę ludzi. Tworząc kolejne prace, Kadyrova sięgnęła po innego rodzaju narzędzia destrukcji, choćby kałasznikowy, używane w walkach na wschodzie kraju. Dziury i krakelury powstające na płytach stały się metaforycznym obrazem działań wojennych. Jak przyznawała artystka, trudno było jej nie myśleć o tym, co po podobnym strzale dzieje się z ciałem człowieka.
Obiekty Kadyrovej to również zapis dramatycznych zmian, agresywnych procesów politycznych, napastliwej ideologizacji i krępowania życia społecznego w Ukrainie. W historii sztuki język abstrakcji nierzadko pozwalał uciec od narzucającej się rzeczywistości, brutalności wydarzeń i bezpośredniego obrazowania prawdy. W wypadku prac z cyklu Shots urzekające piękno abstrakcyjnych, powstałych w niekontrolowany sposób spękań służy temu, by dobitnie mówić o tym, co złe. Piękno odsłania tu swą ambiwalentną i przewrotną naturę, przez co obiekty Kadyrovej mogą budzić w odbiorcy dysonans. Znajomość kontekstu powstania cyklu każe odsunąć na bok jego walor dekoracyjny, dając pierwszeństwo surowemu przekazowi moralnemu.
Izabela Kopania
ZAPLANUJ WIZYTĘ
Wystawy są czynne od wtorku
do niedzieli w godzinach
10:00-18:00
Ostatnie wejście
na wystawy o godz.:
17.30