Saluto Romano

Na zdjęciach z cyklu Saluto Romano czeski performer Martin Zet wchodzi w relacje z rzeczywistością, przyjmując pozy współgrające z architekturą, krajobrazem, przyrodą i przedmiotami codziennego użytku. Niektóre z jego pozycji są wariacjami na temat tytułowego salutu rzymskiego, gestu pozdrowienia wywodzonego z tradycji starożytnego Rzymu. Pozując do zdjęć, które jednocześnie reżyseruje, Zet w możliwie największym stopniu wtapia się w otoczenie: w Dartington, wykonując najpopularniejszą dziś wersję salutu, powiela ułożenie jednej z gałęzi drzewa, zaś w Helsinkach kładzie się na nabrzeżu rzeki Vantaa, naśladując kształt przycumowanej łódki. Każde zdjęcie jest opisane poprzez miejsce, datę dzienną i godzinę zdarzenia.
 
Wariacje Zeta na temat gestu wolne są od bezpośrednich odniesień ideologicznych, aczkolwiek każdy z komunikatów, jakie artysta wysyła poprzez przybrane pozy, wiąże się z wpisanym w ten gest posłuszeństwem i zależnościami opartymi na władzy. Kluczowe dla przekazu performera jest jego ciało: z jednej strony dyscyplina, jakiej jest poddawane, tak by mógł on dostosować się do otoczenia, z drugiej zaś możliwość swobodnego wykonywania określonych gestów i przybierania póz. Działania Zeta często odczytywane są jako metafora funkcjonowania artysty w systemie komunistycznym, doświadczeń aksamitnej rewolucji i poszukiwania tożsamości w rzeczywistości poprzewrotowej.
 
Zet to uważny obserwator świata, wyczulony na wszystko, co przeszkadza i wobec czego należy zająć stanowisko. Absurdalne z pozoru wkładanie głowy do dziupli, nurkowanie w krzaku róż czy zanurzanie twarzy w błocie jest więc pytaniem o to, jak odnosimy się do rzeczywistości, o codzienne postawy i zachowania, które zawsze mają wymiar etyczny. Artysta podchodzi do tej kwestii z powagą, ale i właściwym mu poczuciem humoru.
 
Izabela Kopania