Les Charbonnières

Claudio Moser zajmuje wobec otaczającej go rzeczywistości postawę flâneura, którego doświadczenie świata wypływa bezpośrednio z doświadczenia wędrówki. Spacerując, artysta kontempluje rzeczywistość, przemierzane terytoria przekłada na rodzaj mentalnej mapy, nasyconej wrażeniami, emocjami i skojarzeniami wydobywanymi z pamięci. Właśnie w trakcie wielogodzinnych pieszych wypraw, będących w istocie poetycką metodą twórczą, powstają zdjęcia i wideo Mosera. Pracom z cyklu Obrazów filmowych, do którego należy też wideo Les Charbonnières, towarzyszą ścieżki dźwiękowe skomponowane indywidualnie do każdego obrazu.
 
Nadrzędną determinantą prac Mosera jest miejsce. Artysta szczególnym upodobaniem darzy krajobrazy niewyróżniające się niczym szczególnym, tereny porzucone i niczyje, usytuowane na obrzeżach miast. Fotografując czy filmując je, pomija detale pozwalające na ich identyfikację; rejestruje widoki, jakie zobaczyć można wszędzie i jakie zazwyczaj nie przyciągają uwagi. Do takich obrazów miejsca należy choćby wideo przedstawiające zalesione, przecięte drogą terytorium w pobliżu szwajcarskiego miasta Les Charbonnières. Zabiegi prowadzące do redukcji specyfiki miejsc pozwalają artyście odsłonić ich inny wymiar, genius loci kryjący się pod powierzchnią.
 
Drogę wiodącą przez zaśnieżony las widzimy zza dwóch drzew. Niecodzienny kadr sprawia, że krajobraz wydaje się podglądany, obserwowany z ukrycia. Enigmatyczna i melancholijna aura miejsca skłania do zagłębiania się w nie, poszukiwania ukrytych sensów i historii, a jednocześnie do snucia wspomnień, wyławiania tkwiących w pamięci skojarzeń. Moser próbuje odnaleźć energię miejsca, ujawnia jego narracyjny potencjał, antropomorfizuje je, sugerując, iż chłonie ono wydarzenia, myśli oraz emocje ludzi i przechowuje je we własnej, niedostępnej pamięci. Posłużenie się nadużywanym sformułowaniem „praca budzi niepokój” w wypadku wideo Mosera jest niemal nieuniknione. Siła oddziaływania tej pracy zasadza się na lęku, jaki rodzi się na styku trzech obszarów: wrażliwości i intymnego doświadczenia artysty, pamięci miejsca oraz projekcji i myślowego monologu odbiorcy.
 
Izabela Kopania

Tekst opublikowany w książce I. Kopania, „Zbiór otwarty. Prace z Kolekcji II Galerii Arsenał w Białymstoku”, Białystok 2012