Cannelloni Bomb

Praca Cannelloni Bomb jest częścią projektu Civil Defense, który Szymon Kobylarz zrealizował w galerii Żak | Branicka w Berlinie w 2009 r. Punktem wyjścia było dla artysty przysposobienie obronne – przedmiot nauczania wprowadzony do polskich szkół w 1967 r., którego program zmodyfikowano w 1990 r. na fali zmian ustrojowych. W krajach Układu Warszawskiego, w obliczu zimnej wojny, zajęcia te nastawione były na szkolenie z zakresu wojskowości, obrony cywilnej oraz pierwszej pomocy medycznej – zwłaszcza w sytuacjach użycia broni masowego rażenia. Miały też silny wydźwięk polityczny.
 
Kobylarza interesuje bardziej prozaiczna strona przysposobienia obronnego. W jego interpretacji ma ono charakter podwórkowej zabawy w wojnę. Zainspirowany lekcjami, na których uczono podstaw budowy broni oraz przekazywano naiwne zasady postępowania w obliczu katastrof, nalotów bombowych, ataków nuklearnych czy użycia gazów bojowych, artysta konstruuje cały arsenał domowego uzbrojenia. Metodą „zrób to sam”, w oparciu o instrukcje znalezione w Internecie, wykonuje świecę dymną z piłeczki pingpongowej, maskę przeciwgazową z butelek po coca-coli i bombę z makaronu cannelloni. Umieszczając obiekty w gablotach, artysta nadaje im charakter eksponatów quasi-muzealnych, archaicznych, będących materializacją karykaturalnej rzeczywistości. Towarzyszące im rysunki, stanowiące narracyjną warstwę prac, to ilustracje pokazujące sposób bądź skutki użycia poszczególnych przedmiotów.
 
Kobylarz przygląda się też niekontrolowanemu obiegowi wiedzy, której wykorzystanie może mieć niebezpieczne konsekwencje. Instrukcje podpowiadające, jak zbudować ładunek wybuchowy, czy podręczniki ekscentrycznych domorosłych eksperymentatorów krążą w Internecie w licznych wersjach. Kobylarz traktuje je z przymrużeniem oka, ale zarazem wskazuje na inny jeszcze problem – naukę, znajdującą się w tle wszelkich, nawet domowych wynalazków. Artysta pyta o jej status i aspekty etyczne, a także o cele, jakim służy, nierzadko mające niewiele wspólnego ze szczytnymi ideami leżącymi u jej podstaw.
 
Izabela Kopania

Tekst opublikowany w książce I. Kopania, „Zbiór otwarty. Prace z Kolekcji II Galerii Arsenał w Białymstoku”, Białystok 2012